Leiderschap - Stephen Covey

Leiderschap is het vermogen om visie om te zetten in werkelijkheid. Stephen Covey heeft in zijn boek ‘De zeven eigenschappen van effectief leiderschap’ aangegeven waaraan een leider moet voldoen. In zijn boek ‘De 8ste eigenschap’ wordt het beeld van leider gecompleteerd.

Eigenschap 1: Wees proactief
Proactieve mensen laten zich leiden door hun waarden, reactieve mensen door hun gevoelens. Proactieve mensen bepalen zelf of ze een goede bui hebben of niet. Hun gedrag wordt bepaald door wat ze zelf belangrijk vinden. Ze nemen initiatief en verantwoordelijkheid. Ze wijten niets aan de situatie, of de conditionering van hun gedrag. Hun optreden is een bewuste keuze. Pro-activiteit is gebaseerd op de vier menselijke basiskwaliteiten: voorstellingsvermogen, geweten, vrije wil en zelfbewustzijn.

Eigenschap 2: Begin met het einde voor ogen
Beginnen met het einde voor ogen betekent beginnen met een duidelijk beeld van je einddoel. Het houdt in dat je weet waar je heengaat zodat je beter begrijpt waar je nu bent, en ook altijd stappen kunt zetten in de juiste richting. De tweede eigenschap is gebaseerd op verbeeldingskracht en geweten.

Eigenschap 3: Stel prioriteiten
Deze derde eigenschap is een vorm van zelf-management. De vrije wil stelt je in staat om beslissingen te nemen en conform deze keuzes te handelen. Leiderschap houdt in dat je vaststelt wat belangrijk is. Effectief management wil zeggen bij het belangrijkste beginnen. Management is discipline en uitvoering.

Eigenschap 4: Denk in termen van win/win
Wie werkt vanuit het kader van win/win streeft voortdurend naar wederzijds voordeel bij alle interacties. Een win/win-oplossing stemt alle partijen tot tevredenheid, waardoor iedereen er zich ook voor zal inzetten. Win/win betekent samenwerking in plaats van rivaliteit.

Eigenschap 5: Probeer eerst te begrijpen dan begrepen te worden
Empatisch luisteren is onderdeel van eigenschap 5. Empatisch (meevoelend) luisteren betekent dat je je verplaatst in het referentiekader van de ander. Je bekijkt de wereld zoals je gesprekspartner de wereld bekijkt. Empatisch luisteren heeft alleen zin als het uitdrukking geeft aan een persoonlijkheid die inspireert tot openheid en vertrouwen. Als je empatisch naar iemand luistert, geef je hem of haar in psychologische zin zuurstof.

Eigenschap 6: Werk synergetisch
Synergie is de meerwaarde van het geheel ten opzichte van de delen. Eén en één is drie of meer. De essentie van synergie is verschillen op hun waarde weten te schatten. Je respecteert ze en profiteert van de krachten ter compensatie van de zwaktes.

Eigenschap 7: Zelfvernieuwing
De eigenschap van zelfvernieuwing heeft te maken met het onderhoud van je lichamelijke,spirituele, geestelijke en sociaal-emotionele vaardigheden. Op deze vier dimensies moet je de zaag scherp houden. Je zult je lichaam in conditie moeten houden. Het spirituele onderhoud kan op heel veel manieren. Het kan zitten in meditatieve momenten, in religie, in muziek, in literatuur, in de natuur enz. Spirituele vernieuwing kost tijd, maar we moeten tijd nemen om de leiding over ons leven in handen te houden. De geestelijke ontwikkeling hebben we grotendeels te danken aan onze opleiding. Maar dat kwijnt langzaam weg zonder nieuwe investeringen. Vorming scherpt de geest en is daarom vernieuwend. Soms kan dat niet zonder discipline van buiten af, zoals school of cursussen. Je sociaal-emotionele vaardigheden ontwikkel je in relatie met anderen.

Het devies is: win het hart van je naaste.

Daarbij kan de uitspraak van Goethe helpen: Behandel iemand zoals hij is, en hij blijft zoals hij is. Behandel hem zoals hij kan en zou moeten zijn en hij wordt wat hij kan en moet zijn.

Eigenschap 8: De innerlijke stem
Hierbij gaat het om: visie, discipline, passie en geweten. Visie is kijken met het geestesoog naar wat mogelijkheden zijn van mensen, projecten, maatschappelijke doelen en ondernemingen. Visie ontstaat als ons brein het ‘nodige’ aan het ‘haalbare’ koppelt. Discipline is de prijs die mensen betalen voor het omzetten van visie in realiteit. Passie is het vuur, de wens, de kracht van de overtuiging en de motor die zorgt dat mensen discipline kunnen opbrengen om hun visie te realiseren. En geweten is het morele zintuig dat weet wat goed en slecht is. Het is de motor achter betekenis geven en ertoe doen.

Is leiderschap iets dat je kunt leren?
‘Absoluut’, is het resolute antwoord van Covey. ‘Het gaat om karakter, geloofwaardigheid en integriteit. Anders krijg je geen vertrouwen. Zonder vertrouwen heb je geen open, eerlijke communicatie en geen emotionele betrokkenheid’.

Zijn er geboren leiders?
‘Nee, je kiest voor het pad van leiderschap’, zegt Covey. ‘Er zijn genoeg mensen met capaciteiten die er niet voor kiezen. Je moet principes institutionaliseren. Dat hoort bij leiderschap’. Er is een
groot verschil tussen management en leiderschap. ‘Dingen worden gemanaged, mensen geleid. Management is formele autoriteit, leiderschap is morele autoriteit’.

Hoe scoren jij op de acht eigenschappen? Maak een inventarisatie voor jezelf.

Eigenschap:

1. Wees proactief
2. Begin met het einde voor ogen
3. Stel prioriteiten
4. Denk in termen van win/win
5. Probeer eerst te begrijpen dan begrepen te worden
6. Werk synergetisch
7. Zelfvernieuwing
8. De innerlijke stem